NSND Xuân Bắc – người hiếm hoi thành công cả ở chính kịch và hài kịch

Vừa qua, NSND Xuân Bắc, Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam đã được bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục Nghệ thuật Biểu diễn (Cục NTND), thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

NSND Xuân Bắc sinh năm 1976 ở Phú Thọ, tốt nghiệp Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội, sau đó làm việc tại Nhà hát Kịch Việt Nam. Trong chương trình Cuộc hẹn cuối tuần, Xuân Bắc tiết lộ anh đến với nghề diễn vì may mắn và thích nổi tiếng. “Nhà tôi có 5 anh em, 4 trai và 1 gái. Có 4 người không theo nghệ thuật, còn tôi theo con đường này là vì nhờ sự may mắn. Hình như nghề đã chọn tôi”.

Nghệ sĩ Nhân dân Xuân Bắc. (Ảnh: FBNV)

Khởi nghiệp từ năm 1995, Xuân Bắc nhanh chóng tỏa sáng trên nhiều lĩnh vực. Anh là nghệ sĩ hiếm hoi thành công ở các vai chính kịch cũng như hài kịch, nắm giữ nhiều vai trò khác nhau như nhà quản lý, đạo diễn, diễn viên, MC… Ở vai trò nào, Xuân Bắc cũng ghi được dấu ấn với khán giả.

Với phim ảnh, Xuân Bắc được giới chuyên môn và công chúng ghi nhận với Chuyện nhà Mộc, Sóng ở đáy sông, Kẻ cắp bất đắc dĩ, Thăng bằng, Đảo xa… Trong lĩnh vực truyền hình, anh là gương mặt quen thuộc với khán giả trong các show Gặp nhau cuối tuần, Gặp nhau cuối năm, tham gia làm MC chương trình Hỏi xoáy đáp xoay, Đuổi hình bắt chữ… Với vai Nam Tào thông minh, hài hước trong Gặp nhau cuối năm – Táo quân từ năm 2004 – 2021, hình ảnh Xuân Bắc càng phủ sóng mạnh mẽ, được khán giả nhiều thế hệ yêu thích.

Nghệ sĩ còn tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng. Anh là Chủ tịch Câu lạc bộ Nghệ sĩ trẻ Việt Nam, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam khóa VII. Năm 2010, Xuân Bắc được chọn làm Đại sứ thiện chí của UNICEF (Quỹ Nhi đồng Liên hiệp Quốc) về nước sạch và vệ sinh môi trường.

Liên tục có những cống hiến, tuy nhiên, có thể nói nơi ghi dấu nhiều thành công nhất của NSND Xuân Bắc chính là tại Nhà hát Kịch Việt Nam, nơi anh gắn bó và trưởng thành qua nhiều vị trí. Trong 26 năm làm việc tại đây, Xuân Bắc đã cùng các đồng nghiệp xây dựng nhiều vở kịch hay, ý nghĩa, đóng góp hàng loạt thành tích vào bề dày lịch sử của Nhà hát.

NSND Xuân Bắc trong vở kịch “Quan thanh tra”. (Ảnh: NHKHN)

Năm 2014, Xuân Bắc đã xuất sắc giành Huy chương Vàng tại Liên hoan sân khấu Thủ đô lần thứ nhất với vai thái giám trong vở diễn Đạo học (Nhà hát Kịch Việt Nam). Năm 2018, anh giành Huy chương Vàng Liên hoan Kịch nói toàn quốc với vở Bão tố Trường Sơn.

Trong một cuộc trò chuyện, Xuân Bắc cho biết,  NSƯT Xuân Hinh chính là thầy của anh, truyền cho anh đam mê trong công việc: “Anh Hinh là người đưa tôi vào đời đúng nghĩa. Đi diễn tiểu phẩm đầu tiên cùng anh Hinh, tôi chạy khắp nơi. Anh cũng luôn nói với tôi rằng: Cái nghề của mình cả ngày chỉ lên sân khấu có ngần ấy phút thôi cho nên hãy tập trung tất cả những tinh túy tốt nhất vào mà làm”.

Năm 2024, tại Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024, Đêm trắng – vở chính kịch đầu tay do NSND Xuân Bắc làm đạo diễn giành Huy chương Vàng, chiến thắng ở nhiều hạng mục. Đây là tác phẩm được dựng lại từ vở kịch cùng tên từng gây chấn động giới sân khấu Hà Nội những năm 1990 về đề tài chống tham nhũng. Vở diễn gốc được tác giả Lưu Quang Hà viết dựa trên một câu chuyện xử án có thật xung quanh chuyện Bác Hồ xử vụ đại án tham nhũng đầu tiên của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1950.

Trong vai trò quản lý, NSND Xuân Bắc có nhiều trăn trở trong việc kéo khán giả trở lại với sân khấu kịch. Những sáng tạo, đóng góp của anh đã tạo nên không ít chuyển biến tích cực. Anh từng tâm sự: “Bài toán lớn nhất của chúng tôi đó là kéo khán giả tới với sân khấu. Làm sao để chỉ một lần đến thưởng thức nghệ thuật, khán giả tự nhận thấy đây đúng là nhu cầu và họ sẽ tiếp tục quay trở lại. Điều đáng mừng là hiện nay cũng đã có những khán giả quen thuộc yêu thích xem các vở diễn của Nhà hát Kịch Việt Nam. Họ đã chủ động liên lạc với bộ phận tổ chức biểu diễn để có thể đặt vé nhanh nhất”.

Theo thống kê vào dịp đầu năm 2024, Nhà hát Kịch Việt Nam là đơn vị dẫn đầu kỷ lục với số lượng buổi diễn và số vở diễn đa dạng các kịch mục sau dịp Tết Nguyên đán. Nội dung các vở kịch phong phú, từ chhính kịch đến hài kịch, từ dân gian đến hiện đại, từ kịch Việt Nam đến kịch kinh điển nước ngoài.

Ở tuổi 48, NSND Xuân Bắc tiếp tục bước tiếp một chặng đường mới trên hành trình cống hiến, sáng tạo. Trao đổi với Dân Việt, nhiều đồng nghiệp của anh bày tỏ sự tin tưởng, mong đợi anh sẽ tạo ra những chuyển biến cho nền văn hóa, nghệ thuật biểu diễn nước nhà.